Creissoun(-de-palun)
Rorippa palustris
Brassicaceae Cruciferae
Nom en français : Cresson des marais.
Descripcioun :Lou creissoun-de-palun es uno planto de l'an raro, pulèu primo emé de fueio proun divisado qu'an un darrié tros pu grand. Fai de flour jauno d'or, li boudousco dounon d'èr à de boudin (de 4 à 8(1,2) mm de long) emé un long estile (0,2 à 0,8(0,5) mm) ço que permès de la destria dis àutri Rorippa. Trachis en ribo de ribiero o de palun.
Usanço :Li flour e li fueio soun manjadisso dins l'ensalado (li bèn lava). Es uno planto vertuouso contro lou mau-de-terro (escourbut).
Port : Erbo
Taio : 10 à 60(100) cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Rorippa
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Ordre : Brassicales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 7 à 8 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1200 m
Aparado : Noun
Liò : Ribiero
- Palun
Estànci : Mesoumediterran à Coulinen
Couroulougi : Subrecousmoupoulito
Ref. sc. : Rorippa palustris (L.) Besser, 1821
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753